تاکنون از عدد روی ترازو متعجب شده‌اید؟ یا شده که بارها رژیم گرفته باشید و نتیجه‌ای نداشته باشد؟ چاقی تنها یک مسئله ظاهری نیست، بلکه یک بیماری مزمن و جدی است که باید درمان شود و اگر درمان نشود در سلامت جسمی و روحی فرد آثار بدی به جا می‌گذارد. وقتی که دیگر رژیم و ورزش جوابگو نیستند، “جراحی چاقی یا باریاتریک” توسط پزشک به بیماران معرفی می‌شود.
در این مقاله، به صورت علمی و واقع بینانه با این جراحی آشنا خواهیم شد و همه نکات آن را بیان خواهیم کرد. با ما در سایت دکتر عبدالعلی رازقیان همراه باشید تا از دیدگاه ایشان جراحی چاقی را بررسی کنیم.
جراحی چاقی چیست؟
جراحی چاقی یا جراحی باریاتریک نوعی جراحی است که کمک می‌کند شما بدون رژیم و ورزش کاهش وزن شدیدی داشته باشید، وزنتان پایدار شود و بیماری‌های مربوط به چاقی‌تان بهبود پیدا کند. این جراحی با روش‌های مختلفی انجام می‌شود؛ مثلا از طریق کم کردن حجم معده، کاهش جذب مواد غذایی یا ترکیبی از دو روش. در هر صورت نتیجه هر کدام کاهش وزن خواهد بود.
افرادی که از چاقی مفرط رنج می‌برند و سایر روش های درمانی برای آن‌ها مؤثر نبوده است، با انجام جراحی چاقی می‌توانند کاهش وزن قابل توجهی داشته باشند و کیفیت زندگی آن‌ها تا حد زیادی افزایش پیدا کند.
انواع روش های جراحی چاقی
1. اسلیو معده (Sleeve Gastrectomy)
در این روش، حدود ۷۵ تا ۸۰ درصد معده به صورت دائمی برداشته می‌شود و معده به شکلی باریک و لوله‌ای تبدیل می‌شود.
مزایا:
- کاهش حجم معده
- کاهش ترشح هورمون گرلین (هورمون گرسنگی)
- عدم تغییر مسیر روده و حفظ جذب طبیعی مواد مغذی
این روش امروزه در همه جای جهان بسیار رایج شده و طرفداران زیادی هم دارد.
2. بای پس معده (Roux-en-Y Gastric Bypass)
در این روش، معده به دو قسمت تقسیم شده و قسمت کوچک‌تر مستقیماً به بخشی از روده کوچک متصل می‌شود. این جراحی هم باعث می‌شود که کمتر غذا مصرف کنید و هم چون بخشی از معده به روده کوچک وصل شده، میزان جذب کالری هم کم می‌شود.
مزایا:
- کاهش وزن سریع تر
- کنترل بهتر دیابت نوع ۲
- اثربخشی طولانی‌مدت
بای پس معده برای بیمارانی که چاقی شدید و بیماری زمینه‌ای مرتبط دارند، بسیار مناسب است.
3. بالون معده
بالون معده، یک روش غیرجراحی و موقت است که در آن یک بالون سیلیکونی از طریق آندوسکوپی وارد معده می‌شود که با هوا یا مایع پر شده است. قرار گرفتن این بالون باعث می‌شود که زودتر احساس سیری کنید چون حجم معده شما اشغال شده است.
مدت ماندگاری این روش بین 6 تا 12 ماه می‌باشد و برای بیمارانی مناسب است که قصد دارند قبل از یک جراحی خاص کاهش وزن داشته باشند یا کلا نمی‌خواهند برای لاغری جراحی کنند.
4. باندینگ معده (Gastric Banding)
در این روش یک حلقه قابل تنظیم دور معده قرار می‌گیرد تا حجم آن کاهش یابد. این روش در گذشته بیشتر رایج بود و الان خیلی طرفدار ندارد. چون نسبت به روش های جدیدتر عوارض بیشتر دارد و تاثیرگذاری آن نیز پایین است.
چه افرادی برای جراحی چاقی مناسب هستند؟
برای انتخاب فرد مناسب جهت جراحی چاقی، باید فرد به طور دقیق توسط پزشک و روانشناس معاینه و بررسی شود؛ اما در حالت کلی، مجموعه شرایط زیر لازم است تا یک فرد مجاز به انجام جراحی چاقی باشد:
- شاخص توده بدنی (BMI) بالای ۴۰
- یا BMI بالای ۳۵ همراه با بیماری های زمینه‌ای مانند دیابت، فشار خون، آپنه خواب و…
- عدم موفقیت در کاهش وزن با روش های غیرجراحی
- سلامت عمومی مناسب و آمادگی روانی برای تغییر سبک زندگی
چه افرادی نباید جراحی چاقی انجام دهند؟
جراحی چاقی برای همه مناسب نیست. افراد با شرایط زیر بهتر است که جراحی چاقی انجام ندهند:
- افرادی با BMI کمتر از ۳۵ و بدون بیماری زمینه‌ای مرتبط با چاقی
- بیماران دارای اختلالات روانی یا خوردن کنترل نشده (پرخوری عصبی)
- کسانی که توانایی یا تمایل به تغییر سبک زندگی ندارند
- افراد دارای اعتیاد فعال به مواد مخدر، الکل یا سیگار
- بیماران با بیماری های شدید قلبی، ریوی یا کلیوی کنترل نشده
- زنان باردار یا کسانی که قصد بارداری در آینده نزدیک دارند
- افرادی با انتظارات غیر واقع‌بینانه از جراحی
مزایای جراحی چاقی
مزایای جسمی:
- کاهش وزن چشمگیر و پایدار
- بهبود یا کنترل بیماری هایی مثل دیابت نوع ۲، فشار خون بالا، آپنه خواب و کلسترول بالا
- کاهش درد مفاصل و افزایش توان حرکتی
- بهبود باروری در زنان
مزایای روانی و اجتماعی:
- افزایش اعتماد به نفس
- بهبود روابط اجتماعی و کیفیت زندگی
- کاهش افسردگی و اضطراب ناشی از چاقی مزمن
جهت رزرو نوبت با ما در تماس باشید: ۰۲۱۷۱۷۲۳
قبل، بعد و حین عمل چاقی چه اتفاقاتی می افتد؟
۱. پیش از عمل
این مرحله از مهمترین بخش‌های مسیر درمان فرد است، زیرا اگر قبل از عمل به اندازه کافی آمادگی داشته باشید، میزان موفقیت جراحی شما بالا و خطرات احتمالی هم پایین می‌آید.
اقدامات اصلی در این مرحله:
- ارزیابی کامل وضعیت سلامت
شامل آزمایش خون، بررسی عملکرد کلیه، کبد، قلب، ریه، تصویر برداری و در برخی موارد آندوسکوپی - بررسی شاخص توده بدنی (BMI)
اگر BMI بالاتر از ۴۰ باشد یا بین ۳۵ تا ۴۰ همراه با بیماری های مرتبط با چاقی، فرد کاندید مناسب جراحی است. - پرسیدن نظر مشاور تغذیه
بیمار با یک متخصص تغذیه مشورت کرده و رژیم خاصی (معمولاً کم کالری و پر پروتئین) را به مدت ۱ تا ۲ هفته پیش از جراحی دنبال می‌کند تا حجم چربی اطراف کبد کاهش یابد. - ارزیابی روانشناختی
آمادگی روانی بیمار برای تغییرات سبک زندگی پس از جراحی توسط یک روانشناس باید بررسی شود. - جلسه مشاوره با جراح
در این جلسه روش مناسب جراحی انتخاب می‌شود (مثل اسلیو، بای پس یا بالون معده) و بیمار از مزایا، عوارض و مراقبت های پس از عمل آگاه می‌شود.
۲. حین عمل
عمل معمولاً تحت بیهوشی عمومی و به روش لاپاراسکوپی (یک روش کم‌تهاجم) انجام می‌شود. نوع جراحی هم که پیش‌تر بر اساس شرایط بیمار انتخاب شده است.
نکات کلیدی حین جراحی:
- بیهوشی عمومی
بیمار در طول جراحی بی‌هوش است و هیچ دردی احساس نمی‌کند. - زمان جراحی
بسته به نوع عمل، بین ۱ تا ۳ ساعت زمان می‌برد. - روش انجام
برش‌های کوچکی در شکم ایجاد می‌شود و ابزار جراحی از طریق آن‌ها وارد بدن می‌شود. بخشی از معده برداشته یا مسیر گوارشی تغییر داده می‌شود (روش اسلیو یا بای پس). - نظارت مداوم
تیم بیهوشی و جراحی وضعیت حیاتی بیمار را در طول عمل با دقت کنترل می‌کنند.
۳. پس از عمل
همانطور که می‌دانید، مراقبت های پس از عمل برای بهبودی زودتر، پیشگیری از عوارض و دستیابی به نتایج مطلوب خیلی مهم است.
بلافاصله بعد از جراحی:
- بیمار معمولاً ۱ تا ۳ روز در بیمارستان بستری می‌ماند.
- در ۲۴ ساعت اول، فقط مجاز هستند مایعات شفاف بخورند.
- پزشک فعالیت‌های سبک (مانند راه رفتن آرام) را توضیه می‌کند تا از لخته شدن خون جلوگیری کند.
هفته های اول پس از ترخیص:
- رژیم غذایی مرحله‌ای
از مایعات شروع می‌شود، سپس غذاهای نرم و پوره‌ای و در نهایت غذاهای جامد هم وارد رژیم می‌شوند. - مصرف مکمل‌ها
مصرف روزانه ویتامین‌ها، مواد معدنی و مکمل های آهن و کلسیم توصیه می‌شود، به ویژه در روش‌هایی مانند بای پس. - پیگیری های پزشکی
ویزیت های منظم برای کنترل وزن، بررسی نتایج آزمایش‌ها و اصلاح برنامه درمانی ضروری است.
در بلندمدت:
- تغییر سبک زندگی
تغذیه سالم، پرهیز از پرخوری و فعالیت بدنی منظم، کلید حفظ کاهش وزن هستند. - پیگیری روانشناختی
مشاوره‌های مستمر با روانشناس یا مشاور تغذیه برای حفظ انگیزه و سازگاری بهتر با تغییرات جدید توصیه می‌شود.
مقایسه جراحی چاقی با روش‌های غیرجراحی
| روش | میزان کاهش وزن | پایداری نتیجه | تأثیر بر بیماری ها |
|---|---|---|---|
| رژیم و ورزش | متوسط | محدود | اندک |
| دارو درمانی | موقت | معمولاً کم | محدود |
| جراحی چاقی | بالا | پایدار | قابل توجه |
نتیجه: جراحی چاقی برای افرادی که از چاقی شدید رنج می‌برند و سایر روش‌ها برای آن ها ناکارآمد بوده، مؤثرترین گزینه است.
پاسخ به سؤالات متداول بیماران
آیا بعد از جراحی چاقی ممکن است دوباره چاق شوم؟
در صورتی که بیمار رژیم غذایی، ورزش و پیگیری‌های پزشکی را رعایت نکند، احتمال بازگشت وزن وجود دارد. اما میزان بازگشت نسبت به کاهش وزن اولیه بسیار ناچیز است.
دوره نقاهت چقدر است؟
بیمار معمولاً بین ۲ تا ۴ هفته بعد از عمل قادر به بازگشت به فعالیت‌های روزمره خواهد بود. زمان دقیق به نوع جراحی بستگی دارد.
آیا جراحی چاقی خطرناک است؟
جراحی چاقی با تجهیزات پیشرفته و توسط پزشک مجرب، جزو عمل های ایمن محسوب می‌شود. مانند هر جراحی دیگری، ریسک هایی دارد اما با رعایت نکات پزشکی به حداقل می‌رسد.
آیا پس از جراحی پوستم شل و افتاده می‌شود؟
بله، ممکن است پس از کاهش وزن شدید، افتادگی پوست در ناحیه شکم، بازو یا ران رخ دهد. جراحی‌های زیبایی ترمیمی در صورت لزوم قابل انجام هستند.
آیا می‌توان داروهای قبلی (مثلاً برای دیابت یا فشار خون) را قطع کرد؟
بسیاری از بیماران پس از جراحی چاقی، کاهش یا قطع مصرف داروهای مرتبط با دیابت نوع ۲، فشار خون یا چربی خون را تجربه می‌کنند. این موضوع باید توسط پزشک مشخص شود.
کلام آخر
جراحی چاقی، راهکاری علمی و مؤثر برای افرادی است که از چاقی بیش از حد رنج می‌برند و سایر روش های کاهش وزن برای آن‌ها نتیجه‌ای نداشته است. با انتخاب پزشک مجرب، رعایت اصول پس از عمل و تغییر سبک زندگی، می‌توان به نتایج خوبی در کاهش وزن، کنترل بیماری های مربوط به چاقی و بهبود کیفیت زندگی دست یافت.
📞 برای دریافت مشاوره تخصصی یا نوبت حضوری، می‌توانید از طریق لینک زیر با ما در ارتباط باشید.
